PIELGRZYMKI
Podróże Apostolskie Jana Pawła II są jednym z najważniejszych wyróżników Jego pontyfikatu. W całej historii Kościoła nie zdarzyły się tak liczne pielgrzymki papieża. Tę długowieczną tradycję braku podejmowania przez papieży podróży apostolskich, przerwał dopiero Jan XXIII (28 X 1958 – 3 VI 1963), który udał się do Loreto, a także do Asyżu z okazji jubileuszu 750–lecia zakonu franciszkańskiego. Przełom jednak przyniósł papież Paweł VI, który odbył 9 zagranicznych podróży m.in. do Izraela, Jerozolimy, Kolumbii, Ugandy, Australii, Portugali, Turcji, Szwajcarii a także do Iranu, Pakistanu, Filipin, Indonezji, Hongkongu, Sri Lanki. Ogromna jednak zmiana nastąpiła podczas pontyfikatu Jana Pawła II, który według oficjalnych danych odbył 104 zagraniczne pielgrzymki oraz ok. 145 podróży na terenie Włoch. Jako biskup Rzymu nawiedził ponad 300 rzymskich parafii.
Podczas podróży zagranicznych Jan Paweł II odwiedził 130 krajów i ok. 900 miejscowości. Niektóre kraje odwiedził kilkakrotnie m. in. Polskę, Francję, USA, Meksyk, Hiszpanię, czy Portugalię. Łączna długość pielgrzymkowych dróg Jana Pawła II wynosi ok. 1 mln 700 tys. km Długość ta odpowiada trzykrotnej odległości między Ziemią a Księżycem, czy prawie 30-krotnemu obiegnięciu Ziemi wokół równika. Poza Watykanem Jan Paweł II spędził w sumie ponad dwa lata swego 25-letniego pontyfikatu.
Pierwszą zagraniczną pielgrzymką Jana Pawła II była podróż na Dominikanę, do Meksyku i na Bahama w styczniu 1979 roku. Ostatnią zaś pielgrzymka do Lourdes 15-16 VIII 2004 roku.
Większość swoich apostolskich podróży, pielgrzymek wiary, rozpoczynał od słów: „Przybywam jako Papież – Pielgrzym”. Każda pielgrzymka Jana Pawła II oprócz szczególnych motywów, na przykład takich jak jubileuszowe obchody, beatyfikacje, kanonizacje, czy Światowe Dni Młodzieży, zawsze miała na celu spotkanie z wiernymi Kościoła lokalnego oraz umocnienie braci w wierze.
Kulminacyjnym momentem wszystkich pielgrzymek była Msza św., na zakończenie której Jan Paweł II zawierzał dany naród Matce Bożej. Niemalże stałym elementem podróży były spotkania ekumeniczne, a także spotkania z młodzieżą.
Litwa, Łotwa, Estonia
We wrześniu 1993 Jan Paweł II udał się na Litwę, Łotwę i Estonię – była to jego pierwsza wizyta na terenie dawnego ZSRR.
Papież modlił się na Wzgórzu Krzyży na Litwie – w miejscu, gdzie wznosi się las tysięcy krzyży postawionych ofiarom powstania styczniowego i rządów komunistycznych.
Na Uniwersytecie Ryskim Jan Paweł II dokonywał rozrachunku z komunizmem: "Kiedy człowiekowi odbiera się transcendentny punkt odniesienia, staje się on zaledwie kroplą w oceanie. Tak doszło do powstania sytuacji, w której w imię 'klasy' czy rzekomego dobra społecznego prześladowano lub wręcz uśmiercano jednostki". Papież przestrzegał przed mściwością: "W waszych oczach nie może być ani zwycięzców ani pokonanych".
Kuba
Sporo emocji budziła papieska wizyta na Kubie (styczeń 1998).
Jedni oczekiwali "rewolucji chrześcijańskiej" i zmian podobnych do tych, które nastąpiły w Polsce po pielgrzymce w 1979 roku. Inni obawiali się, że Papież swoją wizytą uprawomocni autorytarne rządy Fidela Castro. Wcześniej władze na prośbę Watykanu ogłosiły Boże Narodzenie 1997 dniem wolnym od pracy, a stu misjonarzy otrzymało wizy wjazdowe i pozwolenie na działalność.
Ojciec Święty przedstawił się Kubańczykom jako "wysłannik prawdy i nadziei". Upomniał się o więźniów politycznych, skrytykował zarówno państwo oparte na ateizmie, jak i sankcje nałożone na Kubę. Demokrację określił jako "projekt polityczny najbardziej harmonizujący z ludzką naturą". "Nie lękajcie się otworzyć waszych serc" – zachęcał. – "Niechaj Kuba, ze wszystkimi swoimi wspaniałymi możliwościami, otworzy się na świat i niechaj świat otworzy się na Kubę, aby ten naród mógł patrzeć w przyszłość z nadzieją".
Choć na efekty polityczne wizyty trzeba będzie jeszcze poczekać, to już wiadomo, że – cytując kubańskiego pastora – "Papież zrobił wszystko, jak trzeba; tutaj już nic nie będzie takie samo".
Rumunia
W swoją 86. zagraniczną podróż w maju 1999 roku. Papież wybrał się do Rumunii – po raz pierwszy odwiedzał kraj, w którym większość stanowią prawosławni.
Pielgrzymka oznaczała przezwyciężenie konfliktów i naprawę stosunków katolicko-prawosławnych. Patriarcha Teokryst, który jeszcze w 1991 roku apelował o zerwanie dialogu z katolikami na czas pontyfikatu Jana Pawła II, teraz wymieniał z nim kielichy mszalne, "z nadzieją, że kiedyś razem przystąpią do komunii".
Podczas liturgii Papież, który pobyt w Rumunii nazwał "przekroczeniem progu nadziei", mówił: "Niech wspólne cierpienie nie rodzi podziału, ale wzbudzi cud pojednania. Czyż nie tego cudu świat oczekuje od wierzących?". A kiedy na zakończenie mszy tłum zaczął wołać "Unitate!" (jedność), odpowiedział krótko: "A więc trzeba się spieszyć".
Ziemia Święta
Podróż do Ziemi Świętej śladami Jezusa (20-26 marca 2000 roku) była jednym z etapów obchodów Roku Jubileuszowego.
W Jordanii Papież odwiedził sanktuarium Mojżesza na górze Nebo i modlił się nad Jordanem, gdzie Jezus miał przyjąć chrzest od Jana Chrzciciela. Potem udał się do Betlejem – tam przerwał na chwilę mszę świętą, by nie zagłuszyć śpiewu muezina wzywającego muzułmanów do modlitwy.
W Izraelu Ojciec Święty odprawił msze w jerozolimskim Wieczerniku, na Górze Błogosławieństw, w Nazarecie i w bazylice Grobu Pańskiego. Niezapomniana była wizyta w żydowskim Instytucie Pamięci Narodowej Yad Vashem oraz modlitwa przy Ścianie Płaczu, w szczeliny której włożył zgodnie z żydowską tradycją karteczkę z prośbami do Boga.
Oba wydarzenia stanowiły akt hołdu dla milionów zamordowanych w wyniku Holocaustu oraz antysemityzmu, nieobcego także Kościołowi katolickiemu. "Budujmy nową przyszłość, w której nie będzie już żadnych uczuć antyżydowskich wśród chrześcijan ani uczuć antychrześcijańskich wśród Żydów" – mówił Papież.
Śladami św. Pawła
W maju 2001 Jan Paweł II odbył kolejną trudną wizytę – podróżując śladami św. Pawła, odwiedził wrogą dotąd, prawosławną Grecję, muzułmańską Syrię i katolicką Maltę.
W Atenach prosił Boga o przebaczenie win wyrządzonych prawosławnym przez katolików. Na ateńskim Aeropagu wraz arcybiskupem Christodoulusem ogłosił wspólną deklarację nawołującą do jedności: "Potępiamy wszelkie uciekanie się do przemocy, prozelityzmu i fanatyzmu w imię religii". W stolicy Syrii, Damaszku, Papież odwiedził meczet Omajadów.
Potem modlił się w ruinach Kunejtry, miasta zniszczonego przez wojnę syryjsko-izraelską.
Podróż do Syrii była "modlitwą o nadzieję, aby między narodami tego regionu strach został zastąpiony przez zaufanie, pogarda przez wzajemny szacunek, siła przez dialog i aby zwyciężyło pragnienie służenia dobru wspólnemu".
