12 kwietnia – Niedziela Miłosierdzia Bożego
Święto Miłosierdzia obchodzone jest w pierwszą niedzielę po Wielkanocy, czyli II Niedzielę Wielkanocną, zwaną obecnie Niedzielą Miłosierdzia Bożego. Wpisał je do kalendarza liturgicznego najpierw Franciszek kard. Macharski dla archidiecezji krakowskiej (1985), a potem niektórzy biskupi polscy w swoich diecezjach. Na prośbę Episkopatu Polski Ojciec Święty Jan Paweł II w 1995 roku wprowadził to święto dla wszystkich diecezji w Polsce. W dniu kanonizacji Siostry Faustyny 30 kwietnia 2000 roku Papież ogłosił to święto dla całego Kościoła.
Inspiracją dla ustanowienia tego święta było pragnienie Jezusa, które przekazała Siostra Faustyna. Pan Jezus powiedział do niej: Pragnę, ażeby pierwsza niedziela po Wielkanocy była świętem Miłosierdzia (Dz. 299). Pragnę, aby święto Miłosierdzia, było ucieczką i schronieniem dla wszystkich dusz, a szczególnie dla biednych grzeszników. W dniu tym otwarte są wnętrzności miłosierdzia Mego, wylewam całe morze łask na dusze, które się zbliżą do źródła miłosierdzia Mojego. Która dusza przystąpi do spowiedzi i Komunii świętej, dostąpi zupełnego odpuszczenia win i kar. W dniu tym otwarte są wszystkie upusty Boże, przez które płyną łaski (Dz. 699). W wielu objawieniach Pan Jezus określił nie tylko miejsce święta w kalendarzu liturgicznym Kościoła, ale także motyw i cel jego ustanowienia, sposób przygotowania i obchodzenia oraz wielkie obietnice. Największą z nich jest łaska „zupełnego odpuszczenia win i kar” związana z Komunią świętą przyjętą w tym dniu po dobrze odprawionej spowiedzi (bez przywiązania do najmniejszego grzechu), w duchu nabożeństwa do Miłosierdzia Bożego, czyli w postawie ufności wobec Boga i czynnej miłości bliźniego. Jest to – jak tłumaczy ks. prof. Ignacy Różycki – łaska większa od odpustu zupełnego. Ten polega bowiem tylko na darowaniu kar doczesnych należnych za popełnione grzechy, ale nie jest nigdy odpuszczeniem samychże win. Najszczególniejsza łaska jest zasadniczo również większa niż łaski sześciu sakramentów z wyjątkiem sakramentu chrztu: albowiem odpuszczenie wszystkich win i kar jest tylko sakramentalną łaską chrztu świętego. W przytoczonych zaś obietnicach Chrystus związał odpuszczenie win i kar z Komunią świętą przyjętą w święto Miłosierdzia, czyli pod tym względem podniósł ją do rzędu „drugiego chrztu”. Przygotowaniem do tego święta ma być nowenna polegająca na odmawianiu przez 9 dni, poczynając od Wielkiego Piątku, Koronki do Miłosierdzia Bożego. Święto Miłosierdzia Mojego wyszło z wnętrzności [Moich] dla pociechy świata całego (Dz. 1517) – powiedział Pan Jezus do Siostry Faustyny.
Godzina śmierci Pana Jezusa, trzecia po południu, jest czasem uprzywilejowanym w nabożeństwie do Miłosierdzia Bożego. W tej godzinie stajemy w duchu pod krzyżem Chrystusa, by dla zasług Jego męki błagać o miłosierdzie dla siebie i świata. O trzeciej godzinie – mówił Pan Jezus do Siostry Faustyny – błagaj Mojego miłosierdzia, szczególnie dla grzeszników, i choć przez krótki moment zagłębiaj się w Mojej męce, szczególnie w Moim opuszczeniu w chwili konania. Jest to godzina wielkiego miłosierdzia dla świata całego (Dz. 1320). Trzeba tutaj od razu wyjaśnić, że nie chodzi o godzinę zegarową (60 minut), ale o moment konania Jezusa na krzyżu, czyli o modlitwę o godzinie trzeciej po południu.
Pan Jezus nie podał gotowej formuły modlitwy o 15:00, ale powiedział, że można odprawiać Drogę krzyżową, nawiedzić Najświętszy Sakrament, a jeśli na to czas nie pozwala, to w tym miejscu, gdzie nas zastaje trzecia godzina, choć przez krótki moment połączyć się z Nim, konającym na krzyżu. Przedmiotem tej modlitwy jest tajemnica męki Pańskiej. Modlitwa w Godzinie Miłosierdzia powinna spełniać określone warunki: należy ją odprawiać o godzinie trzeciej po południu (gdy zegar wybija tę godzinę), winna być skierowana wprost do Jezusa, a w błaganiach należy się odwołać do wartości i zasług Jego bolesnej męki.
Często w praktyce i publikacjach powtarza się opinię, że o trzeciej po południu trzeba odmawiać Koronkę do Miłosierdzia Bożego i że Koronka odmawiana o tej porze ma szczególną moc. Takie myślenie wynika z nieznajomości nabożeństwa do Miłosierdzia Bożego w formach przekazanych przez Siostrę Faustynę i być może z potrzeby korzystania z gotowej formuły modlitewnej. Modlitwa w Godzinie Miłosierdzia jest osobną formą kultu Miłosierdzia Bożego, z którą Jezus związał określoną obietnicę i sposoby jej praktykowania. Nigdzie nie powiedział, że w tej Godzinie trzeba odmawiać Koronkę do Miłosierdzia Bożego. Oczywiście, że o trzeciej możemy odmawiać Koronkę, tak jak o każdej innej godzinie dnia i nocy, ale wtedy nie praktykujemy modlitwy w Godzinie Miłosierdzia (tylko odmawiamy Koronkę). Koronka do Miłosierdzia Bożego nie może być bowiem modlitwą w Godzinie Miłosierdzia, gdyż jest skierowana do Boga Ojca (Ojcze Przedwieczny, ofiaruję Ci…), a modlitwa w Godzinie Miłosierdzia ma być skierowana wprost do Jezusa.
Systematyczna praktyka modlitwy w Godzinie Miłosierdzia wprowadza w osobisty, bezpośredni kontakt z Jezusem, bo każe rozważać Jego miłosierdzie objawione w męce, zwracać się do Niego w sposób bezpośredni, jak do kogoś bardzo bliskiego, i dla zasług Jego męki błagać o potrzebne łaski dla siebie i świata. Od nas zależy, czy o trzeciej po południu chcemy praktykować modlitwę w Godzinie Miłosierdzia, czy też odmawiać Koronkę do Miłosierdzia Bożego. W przekazywaniu nabożeństwa do Miłosierdzia Bożego i jego praktyce trzeba to jasno określać i nie mieszać Koronki z Godziną Miłosierdzia.
KORONKA DO MIŁOSIERDZIA BOŻEGO
(do odmawiania na zwykłej cząstce różańca – 5 dziesiątków)
Na początku
Ojcze nasz, któryś jest w niebie, święć się imię Twoje, przyjdź królestwo Twoje, bądź wola Twoja jako w niebie, tak i na ziemi. Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj i odpuść nam nasze winy jako i my odpuszczamy naszym winowajcom i nie wódź nas na pokuszenie, ale nas zbaw ode złego. Amen.
Zdrowaś Maryjo, łaski pełna, Pan z Tobą. Błogosławionaś Ty między niewiastami i błogosławiony owoc żywota Twojego, Jezus. Święta Maryjo, Matko Boża, módl się za nami grzesznymi, teraz i w godzinę śmierci naszej. Amen.
Wierzę w Boga, Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi, i w Jezusa Chrystusa, Syna Jego jedynego, Pana naszego, który się począł z Ducha Świętego, narodził się z Maryi Panny, umęczon pod Ponckim Piłatem, ukrzyżowan, umarł i pogrzebion. Zstąpił do piekieł, trzeciego dnia zmartwychwstał. Wstąpił na niebiosa, siedzi po prawicy Boga Ojca wszechmogącego. Stamtąd przyjdzie sądzić żywych i umarłych. Wierzę w Ducha Świętego, święty Kościół powszechny, świętych obcowanie, grzechów odpuszczenie, ciała zmartwychwstanie, żywot wieczny.
Na dużych paciorkach (1 raz)
Ojcze Przedwieczny, ofiaruję Ci Ciało i Krew, Duszę i Bóstwo najmilszego Syna Twojego, a Pana naszego Jezusa Chrystusa, na przebłaganie za grzechy nasze i całego świata.
Na małych paciorkach (10 razy)
Dla Jego bolesnej męki, miej miłosierdzie dla nas i całego świata.
Na zakończenie (3 razy)
Święty Boże, Święty Mocny, Święty Nieśmiertelny zmiłuj się nad nami i nad całym światem.
—————–
Imprimatur:
kard. Franciszek Macharski
metropolita krakowski
Kraków, 16 lutego 1980
Odpust zupełny za Koronkę do Miłosierdzia Bożego
Od stycznia 2002 roku za pobożne odmówienie Koronki do Miłosierdzia Bożego można w całej Polsce uzyskać odpust zupełny.
Penitencjaria Apostolska 12 stycznia 2002 roku wydała akt, w którym udziela pod zwykłymi warunkami odpustu każdemu wiernemu, który “pobożnie odmówi Koronkę do Miłosierdzia Bożego w kościele lub kaplicy wobec Najświętszego Sakramentu Eucharystii, publicznie wystawionego lub też przechowywanego w tabernakulum“.
Dekret dotyczy całego terytorium Polski. Warunki to:
– sakramentalna spowiedź,
– Komunia eucharystyczna,
– modlitwa w intencjach Ojca Świętego
– całkowita wolność od przywiązania do jakiegokolwiek grzechu.
Jeżeli zaś ci wierni z powodu choroby (lub innej słusznej racji) nie będą mogli wyjść z domu, ale odmówią Koronkę do Miłosierdzia Bożego z ufnością i z pragnieniem miłosierdzia dla siebie oraz gotowością okazania go innym, to pod zwykłymi warunkami również zyskują odpust zupełny.
Niniejszy dekret ma moc wieczystą. Bez względu na jakiekolwiek przeciwne rozporządzenia.
—-
ZYSKIWANIE ODPUSTÓW
I. Zasady ogólne.
A. «Odpust jest to darowanie przed Bogiem kary doczesnej za grzechy, zgładzone już co do winy. Dostępuje go chrześcijanin odpowiednio usposobiony i pod pewnymi, określonym warunkami, za pośrednictwem Kościoła, który jako szafarz owoców odkupienia rozdaje i prawomocnie przydziela zadośćuczynienie ze skarbca zasług Chrystusa i świętych» (KPK, kan. 992; KKK, n. 147 [1]). Odpust zupełny jest szczególnym darem łaski Bożej, dzięki któremu wierny będący w stanie łaski uświęcającej w sakramentalnej spowiedzi może uzyskać również darowanie kar czyśćcowych. Nie można uzyskać odpustu nie będąc w stanie łaski uświęcającej.
B. Tylko ten jest zdolny do uzyskania odpustu, kto został ochrzczony, nie jest ekskomunikowany i znajduje się w stanie łaski, przynajmniej pod koniec wypełniania przepisanych czynności1 (kan. 996 §1). Aby zaś wierny zdolny do uzyskania odpustów rzeczywiście je uzyskał powinien mieć przynajmniej ogólną intencję zyskania odpustu oraz wypełnić w określonym czasie i we właściwy sposób nakazane czynności, zgodnie z brzmieniem udzielenia (kan. 996 §2). Nadto wierny powinien wzbudzić sobie wewnętrzną postawę całkowitego oderwania od grzechu, również powszedniego [2] (a więc także od nałogu).
C. Odpust zupełny można zyskać tylko jeden raz dziennie, albo dla samego siebie albo dla jednej z dusz cierpiących w czyśćcu (zob. kan. 994). Do otrzymania odpustu jednak wymagane jest nadto spełnienie trzech następujących, tzw. zwykłych warunków [3]:
a) wyznać grzechy, przystępując do sakramentalnej spowiedzi [4];
b) przyjąć sakramentalną Komunię świętą;
c) pomodlić się według intencji Ojca świętego [5].
D. Spowiednicy są upoważnieni do dokonywania zmian zarówno przepisanego dzieła obdarzonego odpustem, jak też warunków do uzyskania odpustów dla osób, które mają prawną przeszkodę uniemożliwiającą lub bardzo utrudniającą zyskanie odpustów, zachowując pewną równowagę między tym, co penitent miał wykonać, a tym, co może wykonać ze względu na jego ograniczone możliwości dokonania czynu obdarzonego odpustem [6].
E. Ordynariusze mogą zezwalać wiernym, w stosunku do których posiadają władzę, a którzy mieszkają w okolicach, gdzie wcale nie można albo tylko z wielką trudnością przystąpić do sakramentalnej spowiedzi lub przyjęcia Komunii świętej, aby mogli uzyskać odpust bez sakramentalnej spowiedzi i eucharystycznej Komunii świętej, byle tylko wzbudzili sobie akt żalu doskonałego i mieli postanowienie przystąpienia do tych sakramentów, skoro tylko nadarzy się okazja [7]. W tym wypadku nie chodzi o zamianę, lecz o zezwolenie-dyspensę od dwóch warunków: spowiedzi i Komunii świętej. Jednak wierny musi się też wyrzec wszelkiego grzechu, nawet powszedniego. I od tego nie może zwolnić ani ordynariusz, ani spowiednik. W tych dyspozycjach widoczna jest troska Kościoła o umożliwienie wiernym zyskania odpustu zupełnego [8].
II. Odpust zupełny za odmówienie Koronki do Bożego Miłosierdzia [9].
1. Sposób odmawiania Koronki do Bożego Miłosierdzia Pan Jezus objawił świętej S. Faustynie 13 i 14 wrześniu 1935 roku, w Wilnie. Chrystus przywiązał do tej praktyki poważne obietnice: “Uprosisz wszystko, jeśli tylko to, o co się modlisz, zgodne jest z Bożą wolą” [10].
2. Penitencjaria Apostolska dekretem z 12 stycznia 2002 roku postanowiła, że wszyscy wierni mogą zyskać odpust zupełny – pod zwykłymi warunkami (zob. wyżej: Zasady ogólne n. 3, 1)-3) – jeśli wyzbędą się całkowicie przywiązania do jakiegokolwiek grzechu i pobożnie odmówią Koronkę do Bożego Miłosierdzia w kościele lub kaplicy wobec Najświętszego Sakramentu Eucharystii, publicznie wystawionego lub też przechowywanego w tabernakulum.
3. Jeżeli wierni z powodu choroby lub innej słusznej przyczyny nie mogą wyjść z domu, ale odmówią Koronkę do Bożego Miłosierdzia z ufnością i pragnieniem miłosierdzia dla siebie oraz gotowością okazania go innym, to pod zwykłymi warunkami równie mogą zyskać odpust zupełny [11].
4. W wypadku braku któregoś z wyżej opisanych wymogów, odpust będzie tylko cząstkowy [12]. Można go zyskać więcej razy w ciągu jednego dnia [13].
5. Koronka do Bożego Miłosierdzia to bardzo skuteczna modlitwa, odwołujemy się w niej bowiem do bolesnej Męki Chrystusa: “Dla Jego bolesnej Męki miej miłosierdzie dla nas i całego świata“; mówimy w niej: “Ojcze Przedwieczny, ofiaruję Ci Ciało i Krew, Duszę i Bóstwo najmilszego Syna Twojego, a Pana naszego Jezusa Chrystusa na przebłaganie za grzechy nasze i całego świata“. Odmawianie Koronki pobożnie i z ufnością, wyprasza również łaskę szczęśliwej i spokojnej śmierci; mogą ją otrzymać nie tylko ci, którzy odmawiają Koronkę, ale także umierający, przy którym modlą się inni.
Odmawianie Koronki do Bożego Miłosierdzia może być naszą odpowiedzią na wezwanie Ojca Świętego, abyśmy wszyscy byli świadkami miłosierdzia.
III. Odpust zupełny w uroczystość Bożego Miłosierdzia – w II Niedzielę Wielkanocy [14].
1. Penitencjaria Apostolska w dekrecie z 29 czerwca 2002 roku podała, co następuje: Miłosierdzie Boże zdolne jest przebaczyć najcięższe nawet grzechy, ale czyniąc to skłania wiernych do wzbudzenia w sobie nadprzyrodzonego żalu za własne grzechy, tak że podejmują oni – również z pomocą łaski Bożej – mocne postanowienie, by już więcej nie grzeszyć. Takie duchowe usposobienie pozwala rzeczywiście uzyskać wybaczenie grzechów śmiertelnych, kiedy wierny przyjmuje z pożytkiem sakrament pokuty lub też żałuje za nie przez akt doskonałej miłości bądź doskonałego żalu i postanawia przystąpić jak najprędzej do sakramentu pokuty.
2. Odpust zupełny – pod zwykłymi warunkami – mogą zyskać ci, którzy w II niedzielę Wielkanocy (uroczystość Bożego Miłosierdzia) z sercem całkowicie wolnym od wszelkiego przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, choćby powszedniego, wezmą udział w pobożnych praktykach ku czci Bożego Miłosierdzia albo przynajmniej odmówią przed Najświętszym Sakramentem publicznie wystawionym, lub przechowywanym w tabernakulum, w jakimkolwiek kościele lub kaplicy, modlitwę «Ojcze nasz» i «Wierzę w Boga», dodając pobożne wezwanie do Pana Jezusa Miłosiernego, np. «Miłosierny Jezu, ufam Tobie» [15].
3. Ponadto marynarze, którzy wykonują swoje obowiązki na morzach; wielu ludzi, których wojenne tragedie, polityczne wydarzenia, uciążliwe warunki naturalne i inne podobne przyczyny zmusiły do opuszczenia rodzinnej ziemi; chorzy i ich opiekunowie oraz ci wszyscy, którzy z uzasadnionej przyczyny nie mogą opuścić domu lub wykonują pilne potrzebne zadania dla dobra społeczności, mogą w Niedzielę Bożego Miłosierdzia uzyskać odpust zupełny: wyrzekając się całkowicie jakiegokolwiek grzechu i z zamiarem spełnienia – gdy tylko będzie to możliwe – trzech zwykłych warunków, odmówią przed wizerunkiem Miłosiernego Pana «Ojcze nasz» i «Wierze w Boga», dodając pobożne wezwanie do Pana Jezusa Miłosiernego (np. «Jezu Miłosierny, ufam Tobie») [16].
4. Gdyby nawet to (co podano wyżej) nie było możliwe do wykonania, w tym dniu odpust zupełny mogą zyskać ci, którzy duchowo zjednoczą się z wiernymi, spełniającymi w zwyczajny sposób przepisane praktyki w celu uzyskania odpustu, i ofiarują Miłosiernemu Bogu modlitwę, a wraz z nią cierpienie spowodowane chorobą i trudy swojego życia, podejmując jednocześnie postanowienie, że spełnią trzy zwyczajne warunki przepisane do uzyskania odpustu zupełnego, gdy tylko będzie to możliwe [17].
5. Penitencjaria Apostolska przyznała też odpust cząstkowy wiernym, którzy – przynajmniej z sercem skruszonym – pobożnie odmówią do Miłosiernego Jezusa któreś z zatwierdzonych wezwań [18].
6. Duszpasterze, szczególnie proboszczowie powinni informować wiernych o tych możliwościach, ułatwiać przystępowanie do sakramentalnej spowiedzi, w Niedzielę Bożego Miłosierdzia po Mszy świętej lub Nieszporach, albo podczas nabożeństwa ku czci Bożego Miłosierdzia, przewodniczyć odmawianiu zaleconych tu modlitw; powinni też zachęcać wiernych do spełniania uczynków chrześcijańskiego miłosierdzia [19].
—
Przypisy:
1. E. Mura, RSV, Constitutionis Apostolicae Indulgenriarum Doctrina breve commentarium, Typis Poliglottis Vaticanis 1967, s. 59.
2. Por. tamże, s. 51-53.
3. Por. tamże.
4. Wskazane jest, ale nie konieczne, aby przystąpić do sakramentalnej spowiedzi, a zwłaszcza do Komunii świętej i pomodlić się w papieskich intencjach w tym samym dniu, w którym dokonuje się dzieła odpustowego (np. odmawia się Koronkę do Bożego Miłosierdzia). Jedna sakramentalna spowiedź wystarcza do uzyskania kilku odpustów, ale dla każdego z osobna wymagana jest Komunia święta i modlitwach według intencji Ojca Świętego. – Por. E. Mura, RSV, dz. cyt., s. 53-54.
5. Wybór modlitwy w papieskich intencjach pozostawia się wiernym, ale zaleca się «Ojcze nasz» i «Zdrowaś Maryjo». Por. E. Mura, RSV, dz. cyt., s. 54.
6. Zob. Norma 11 konstytucji Indulgentiarum doctrina i norma 34 Penitencjarii Apostolskiej z 1968 roku, a także Norma 24 Penitencjarii z 1999 roku. – M. Pastuszko, ks., Odpusty, Kielce 2001, s.74-75.
7. Paweł VI, Konstytucja Indulgentiarum doctrina, n. 11; Norma 35 Penitencjarii Apostolskiej z 1968 roku, Norma 28 Penitencjarii z 1986 roku; Norma 25 Penitencjarii z 1999 roku. – M. Pastuszko, ks., dz. cyt., s. 75-76.
8. Por. M. Pastuszko, ks., dz. cyt., s. 76.
9. Koronkę do Bożego Miłosierdzia odmawia się w następujący sposób: Ojcze nasz, Zdrowaś Maryjo, Wierzę w Boga. Na dużych paciorkach Różańca odmawia się: Ojcze Przedwieczny, ofiaruję Ci duszę i Bóstwo najmilszego Syna Twojego a Pana naszego Jezusa Chrystusa – na przebłagane za naszego grzechy i całego świata. Na małych paciorkach: Dla Jego bolesnej Męki – miej miłosierdzie dla nas i całego świata (5 razy po 10). Na zakończenie: Święty Boże, Święty Mocny, święty a Nieśmiertelny, zmiłuj się nad nami i nad całym światem (3 razy). Jezu, fam Tobie (3 razy). Godzina miłosierdzia to godzina 15.
10. Odpust zupełny związany z Koronką do Bożego Miłosierdzia, w: Wiadomości KAI, nr 36, z 8 września 2002 roku, s. 9.
11. Por. tamże.
12. Por. E. Mura, RSV, dz. cyt., s. 51-53.
13. Por. tamże, s. 51.
14. Zob. Penitentiaria Apostolica, Decretum quo actus cultus in honorem Divinae Misericordiae indulgentiis ditantur, z dnia 29 czerwca 2002 roku, w: AAS 94 2002, s. 634-636.
15. Tamże, s. 635-636; Penitencjaria Apostolska, Dekret o związaniu odpustów z aktami kultu spełnianymi dla uczczenia Bożego Miłosierdzia, z dnia 29 czerwca 2002 roku, w: L’Osservatore Romano, wyd. pol. 24 2003, s. 55-56.
16. Zob. tamże: AAS, s. 636; L’Osservatore Romano, s. 56.
17. Tamże.
18. Tamże.
19. Tamże.
